در کتاب «دانش غریب» کالین ویلسون از ششمین حسی صحبت می‌کند که حس ششم معمول در ادبیات روزمره نیست. او این حس را «حس اِکس» می‌نامد که آن حس غریزی و درونی است که با جهان در پیوند است و روندهای نادیدنی پیرامونی را احساس می‌کند. به‌عنوان مثال، آگاهی از اتفاقی که در راه است از طریق رویا یا حسی درونی.
این حس با نمادها سروکار دارد و در بسیاری از موارد مشاهده‌ی آن‌چه برای ناخودآگاه ما معنای نمادین دارد موجب دریافت پیامِ جهان می‌شود: خواب‌ها، بوها، تصاویر، آب‌وهوا. این حس با الهه‌ی ماه (در یونان: آرتمیس یا پَن) مرتبط است که در بسیاری از فرهنگ‌های باستانی نماد بُعدی از زندگی است که خارج از چارچوب منطقِ ارسطویی و منطقِ عرفی روزمره قرار دارد. در مقابل، دانش خدای خورشید (در یونان: آپولو) قرار دارد که دانشِ منطقی از جمله در فیزیک، ریاضی، مهندسی و مانند آن‌ها را دربرمی‌گیرد.
به عقیده‌ی ویلسون در مسیر شکل‌گیری تمدن، بشر از مقطعی نیاز به تمرکز بیشتر بر دانش خورشید داشته است تا بتواند تغییرات دلخواه خود را به‌شکلی کنترل‌شده‌تر بر پیرامون خود اِعمال کند. در این راه، دانش ماه به‌مرور به حاشیه و به ناخودآگاه ما رانده شده است. زبان به‌عنوان غالب‌ترین ابزار ارتباطی ما حول دانش خورشید شکل گرفته است و استفاده از آن در دانش ماه، دانش غریب، تنها بخشی حاشیه‌ای از کارکرد زبان است.
اما همه‌ی ما بُعد نامنطقی زندگی را احساس کرده‌ایم. همزمانی‌هایی که اتفاقی هستند، اما برای ما معنادارند نمونه‌ای از این تجربه‌اند. بااین‌حال، به‌دلیل روح علمی زمانه معمولا این دست از تجربه‌هایمان را فراموش می‌کنیم و یا اهمیت چندانی به آن‌ها نمی‌دهیم. نمی‌توان در زمانه‌ی منطق، بیش از میزانی بسیار اندک به نامنطق پرداخت. شاید تنها بخشی از بُعد نامنطق اما که همچنان به‌طور گسترده تجربه می‌شود، دوست داشتن است. او را دوست داریم بی‌آن‌که بتوانیم به‌تمامی این دوست داشتن را توضیح دهیم. من چنین فضایی را فضای گرگ‌ومیش می‌نامم. فضایی که نه به‌تمامی روشن است و نه به‌تمامی تاریک. دوست داشتن در نامنطقی‌ترین شکل آن، دلیل نمی‌خواهد و فارغ از اتفاقاتی که رخ می‌دهند وجود دارد. حس گرما در دل هرگاه که عنصری نمادین ما را به یاد ابژه‌ی مهرمان می‌اندازد نشانه‌ای از زنده بودن «حس اِکس» در ناخودآگاه یا نیمه‌خودآگاه ما است. حسی که اگر آن را پرورش دهیم و باز بیابیم، زندگی را به‌تمامی‌تر خواهیم زیست.
اگر به خواندن این کتاب (به زبان انگلیسی) علاقه‌مندید در نظرات بنویسید یا از آدرس‌های ارتباطی در وب‌سایت با من تماس بگیرید تا کتاب را برایتان بفرستم.
واسع علوی